Siyasiy Mehbus Kérem Abduwelining Jaza Mudditi Néme Üchün Axirlashmaydu? (2)
August 31, 2012 Leave a comment
Muxbirimiz Shöhret Hoshur
2012-08-30
Namaz oqughanliqi we achliq élan qilghanliqi seweblik jaza mudditini 12 yildin 24 yilgha uzartish, bügünki dunyaning sot sehniliride az uchrishi we belkim uchrimasliqi mumkin.

Abdukérim abduwelining yash waqtida tartilghan resim. (Waqti we orni éniq emes)
Undaqta, xitayning kérem abduwelini bu qeder éghiz jazalishining heqiqiy sewebi néme? öch élishmu? bir döletning bir shexste öch-Adawiti bolushi mumkinmu? undaqta, xitay döliti uyghur millitidin üch éliwatamdu? iqtisadi jehettin qed kötürgen bir döletning, öz hakimiyiti astidiki bir millette néme öch-Adawetliri bolsun? yaki xitay döliti kérem abduwelidin qorquwatamdu, bu qorqush uyghur millitidinmu?

Biz yuqiriqi soallargha jawab tépish üchün kérem abduwélining eyni yillardiki dosti, sawaqdishi we sepdishi bolghan, eyni waqitta xitay türmiside 12 yil yétip chiqqan, nöwette türkiyide yashawatqan uyghur paaliyetchisi abduleziz ependini ziyaret qilduq.
Abduleziz ependining bayan qilishiche, xitay türmiside namazning cheklinishi omumyüzlük ehwal, emma uninggha bérilidighan jaza tenqid qilish, qara kamirigha solash qatarliqlardur؛ bek éghir jaza bérilgende, jaza mudditini birqanche 10 kün uzartishi mumkin emma, aylap-Yillap jaza mudditini uzartidighan ehwal yoq. Abduleziz ependining bildürüshiche, siyasiy mehbuslarning hemmisi dégüdek namazni tashlimaydu. Peqet yoshurunche oquydu, buni xitay gundipaylirimu bilidu. Shunga kérem abduwélining uzartma sot hökümidiki uni namaz oqushni toxtatmidi dégini uzartishning heqiqiy sewebi emes.
Mezkur sot hökümide, achliq élan qilish, türmining qaidisini yadlimasliq qatarliqlarmu jinayi pakit sanalghan. Abduleziz ependi bu heqte toxtilip, bundaq ehwallarningmu türmide dawamliq yüz bérip turidighanliqini, bularning héchqachan 12 yilliq uzartishqa seweb bolalmaydighanliqini bayan qildi. Uning bildürüshiche, xitayning endishe qiliwatqini, kérem abduwélining xelq ichidiki nopuzi. Kérem abduweli özining oqughuchiliq mezgilide we diniy, milliy telim terbiye élip bériwatqan paaliyetchi mezgilide bolsun, chongqur diniy melumati, exlaqiy jehettiki sapliqi, kélishken teqi-Turqi, bolupmu siyasiy, ijtimaiy mesililerdiki heqqaniyetchiliki bilen el-Jamaet ichide hörmet tapqan. U teblighliride, heqqaniyette ching turush, zulumgha bash egmeslikni eng muhim ibadetler dep körsetken. Uning bu idiyisini, uning yüzligen sawaqdashliri uyghur élining herqaysi jaylirida teshwiq qilghan.
Sot hökümidin melum bolushiche, kérem abduweli, sherqi türkistan islam islahatchilar partiyisining qurghuchiliridin biri. Abduleziz ependi, kérem abduwéli bashchiliqida qurulghan sherqi türkistan islam islahatchilar partiyisining nizamname we chaqiriqlirining shuningdin kéyinki milliy qarshiliq heriketliride qozghatquch rol oynighanliqini, bu rolning hélimu dawam qiliwatqanliqini ilgiri sürdi. Abduleziz ependi, xitayning kérem abduwelidin endishe qilishining sewebini del mushu nuqtida dep körsitidu. U, xitayning özige kélidighan tehditni kérem abduwélining tesiridin, sherqi türkistan islam partiyisining chaqiriqliridin, sherqi türkistan xelqining milliy iradisidin körmestin, belki özining ijraatliridin, rayonda yürgüzüwatqan qirghinchiliq siyasitidin körüshi kéreklikini otturigha qoydi.
Yuqirida mehbus kérem abduwélining jaza mudditining néme üchün axirlashmaywatqanliqi heqqide, uning sepdishi abduleziz ependining qarashlirini diqqitinglargha sunduq.
Abduleziz ependining bu heqtiki qarashlirining tepsilatini yuqiriqi ulinishtiki awaz xatirisidin anglighaysiler.
Copyright © 1998-2011 Radio Free Asia. All rights reserved.